Sięgając po powieść liczymy na dostarczenie nam emocji: radości, wzruszenia, zachwytu, nowej wiedzy. Choć zdajemy sobie sprawę, że to fikcja literacka, to w trakcie lektury odbieramy ją jako wiarygodną, utożsamiamy się z bohaterami, opisywane zdarzenia traktujemy jak prawdziwe. Takie wrażenia starają się wzbudzić w nas autorzy. Sentymentalne romanse uwiarygadniają losy „Kopciuszka”. Powieści obyczajowe czerpią tematykę z prawdziwego życia. Ich bohaterowie muszą mierzyć się z codziennymi problemami, a oceny ich zachowań dokonuje sam czytelnik. Realizm w przedstawianiu zdarzeń, obyczajów, postaci zdaje się być tak prawdziwy, że utożsamiamy się z przedstawionym środowiskiem. Powieści polityczne odsłaniają kulisy władzy –bezwzględne dążenie do zniszczenia przeciwników. Inspirowane aktualną sytuacją polityczną, rozgrywkami różnych stronnictw i napięciami politycznymi, sprawiają, że czujemy się świadkami odkrywania sekretów walki o władzę.

Fantastyka naukowa, nawet jeśli wyprzedza nasze czasy, umiejętności i możliwości techniczne, to staje się inspiracją dla świata nauki i biznesu do pojawienia się nowych technologii. Powieści sensacyjno-kryminalne eksponują wątek przestępstwa albo pozytywne postacie stróżów prawa, którym niezmiennie udaje się schwytać przestępcę. W tym wypadku, wierzymy, że dedukcja i inteligencja detektywa czy policjanta doprowadzi do sprawiedliwego zakończenia.

Tymczasem w księgarniach pojawiło się wiele książek z Auschwitz w tytule. Tylko, że nie są one jedynie świadectwem okrucieństwa wojny i zagłady czy relacji więźniów, a scenerią do tamtych czasów i fantazjami autorów. „Tatuażysta z Auschwitz”, „Podróż Cilki”, „Bibliotekarka z Auschwitz”, „Tajemnica z Auschwitz”, „Dziewczęta z Auschwitz” to niektóre z tytułów, dla których Auschwitz to tylko dekoracje historyczne, w których można odtworzyć dowolne sceny. Scenografia dla romansów, niemożliwych przyjaźni np. między chłopcem żydowskim i niemieckim. Forma rozrywki i miłych wzruszeń eksploatowana ze względu na polityczne korzyści. Są to historie chwytające za serce i podnoszące na duchu, sceny wyciskające łzy, ale bez szokowania okrucieństwem, wychwalające bohaterstwo. Dalekie od faktów. Kilkakrotnie interweniowali w tej sprawie pracownicy Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau przypominając, że ta tematyka powinna być traktowana z większym szacunkiem, a „powieści nie mają nic wspólnego z faktami historycznymi i nie mogą być źródłem wiedzy o tamtym czasie”.

Do beztroski autorów nawiązał w swoim wystąpieniu podczas obchodów 75. Rocznicy wyzwolenia Auschwitz Piotr Cywiński (Dyrektor Muzeum): „Gorsza od zapominania jest taka pamięć, która nie wzbudza w nas moralnego niepokoju”.

n-l bibliotekarz Ewa Krasnopolska

w oparciu o materiały pozyskane z Biblioteki Pedagogicznej w Ciechanowie.

Z serii warto wiedzieć...

Dzisiaj kilka słów o.… czytaniu i książkach, gdyż marzy mi się, aby stały się one inspiracją do rozmów z uczniami, nauczycielami, znajomymi … o procesie czytania.

Z reguły zajmujemy się treścią książek. Ja chciałabym stworzyć katalog – listę przyjemności związanych z czytaniem.

Wszyscy mamy ulubione miejsca związane z czytaniem (fotel, łóżko, ławka czy leżak w plenerze) oraz czas, który najchętniej na czytanie przeznaczamy (wieczory, noce, wakacje). Radość sprawia już sam akt wyboru i zakupu książek, choć zapewne różnie podchodzimy do zakupu prezentu (komu?) i poszukiwań książek dla siebie.

Nasze wybory są podyktowane różnymi motywacjami. Czasem jest to pogoń za bestsellerem, ulubionym autorem, gatunkiem literackim lub potrzebą doskonalenia zawodowego. Bywa, że wybór jest czysto snobistyczny i służy tylko popisywaniu się znajomością modnej literatury. Z reguły jednak wybieramy książkę, która ma sprawić nam przyjemność.

Potem przychodzi problem porządku ustawienia książek na półkach – inny dla estetów (formaty, szata graficzna okładek), inny dla kolekcjonerów: autorów, literatury fachowej, prezentów, książek ulubionych, nieprzeczytanych.

Ciekawe mogą okazać się nasze „wyznania nieczytania” przyznanie się do nieznajomości najbardziej znanej książki z tak zwanego kanonu literatury. A może ważniejsze są powody, dla których do nich nie zajrzeliśmy: lektura obowiązkowa, grubość, osoba polecająca, skojarzenia z wydarzeniami, które właśnie nam się przytrafiły.

Mamy też pewnie w pamięci książki, które szczególnie chcielibyśmy polecić, ale nie wszystkim, a wybranej osobie, bo ją znamy i chcemy sprawić przyjemność. Kiedy zastanowimy się nad tymi kwestiami, dochodzimy do wniosku, jak wiele przeżyć, radości, uczuć, wzruszeń związanych jest z przeczytanymi lekturami. Wędrowanie śladami książek uświadamia nam, że czytelnik ma nie tylko swoje życie, ale dzięki literaturze może przeżyć o wiele więcej.

Kończąc przytoczę historię z Albertem Einsteinem, którego ktoś się kiedyś zapytał, co robić, aby jego dzieci były inteligentniejsze. Wynalazca odpowiedział: „Jeśli chcecie, żeby wasze dzieci były inteligentne, przeczytajcie im bajki. Zaś jeśli chcecie, by były jeszcze bardziej inteligentne, to czytajcie im jeszcze więcej bajek”.

N-l bibliotekarz

Ewa Krasnopolska

Bibliografia: BP w Ciechanowie.